جوابیه محیط زیست درباره پروژه انتقال آب سبزکوه و توضیحات مهر

باغ من: خبرگزاری مهر طی گزارشی از فشار بر دفتر ارزیابی سازمان محیط زیست برای بازبینی مجدد پروژه انتقال آب سبزکوه جهت صدور مجوزارزیابی خبرداده بود که سازمان محیط زیست درجوابیه ای به این خبر پاسخ داد.
به گزارش خبرنگارمهر، پیرو انتشار گزارشی با عنوان «نگاه مثبت کلانتری به پروژه سبزکوه/انتقال آب بنام شرب به کام فولاد» در صفحه محیط زیست خبرگزاری مهر در تاریخ دوشنبه ۵ شهریور ۱۳۹۷، روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست جوابیه ای در قالب یک گفتگوی خبری ارسال کرده که طبق قانون متن کامل این جوابیه و توضیحات خبرگزاری مهر در ادامه منتشر می شود: جوابیه سازمان محیط زیست: تا کنون مجوزی برای طرح انتقال آب سبزکوه به چغاخور صادر نشده است معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست از مخالفت اولیه سازمان متبوعش با انتقال آب سبزکوه به چغاخور اطلاع داد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، مسعود تجریشی اظهار داشت: با وجود کش و قوس های فراوان در یک دهه اخیر درباره مبحث انتقال آب سبزکوه به چغاخوز باید بگویم سازمان محیط زیست در ابتدای ماجرا مخالفت خویش را با این پروژه اعلام نمود اما مصوبه هیات دولت مورخ ۹۶.۴.۲۷ مقرر کرده چاره ای برای تداوم پروژه عرضه شود. وی افزود: برای تحقق این مورد جلسات متعددی با کارفرمای پروژه و صاحب نظران دانشگاهی برگزار گردید. در نهایت در جلسه مورخ ۹۷.۵.۱۱ با حضور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، مدیران دفاتر تخصصی وزارت نیرو و استاندار چهار محال و بختیاری مقرر شد در صورتیکه اجرای طرح با استفاده از تونل در دستور کار باشد با عنایت به ابعاد مختلف اجرای پروژه در منطقه موضوعاتی مانند پاسخگویی به مسائل اجتماعی بر عهده کارفرما (وزارت نیرو) و استانداری قرار گیرد. همینطور مسئولیت فنی اجرای پروژه در بخش های مختلف بر عهده کارفرمای پروژه (وزارت نیرو) خواهد بود. تجریشی درباره وظایف تعریف شده برای سازمان حفاظت محیط زیست در این طرح اظهار داشت: ملاحظات زیست محیطی انتقال آب با محوریت موارد مهمی همچون میزان رسوب، حقابه تالاب چغاخور، عدم صدمه به چشمه ها، حقابه پایین دست و… توسط سازمان محیط زیست بررسی و عرضه خواهد شد. معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در انتها تصریح کرد: بر این اساس تابحال مجوزی برای طرح انتقال آب سبزکوه به چغاخور صادر نشده است. توضیحات مهر: برخلاف آنچه از جوابیه سازمان محیط زیست مستفاد می گردد جوابیه به مدعایی پاسخ داده که از اساس وجود خارجی نداشته است. گزارش خبرنگار مهر نه تنها مدعی نشده که سازمان محیط زیست مجوزی برای این پروژه صادر کرده، بلکه تصریح کرده این درخواست قبلا در سازمان رد شده و الان پیرو تصمیم هیئت دولت پروژه در حال بازبینی است: «نظر مخالفمان را اعلام کردیم اما چون پروژه پیشرفت فیزیکی داشت […] در هیئت دولت پیشنهاد شد که چاره ای برای اجرای پروژه پیدا شود. منظور مصوبه هم این بود که مثلاً ما بگوییم اگر تونل نمی گردد، باید به جایش خط لوله باشد و فکری بکنیم که به نحوی اجرای پروژه ادامه پیدا کند.» از جانب دیگر در ادامه این جوابیه آمده: «در صورتی که اجرای طرح با استفاده از تونل در دستور کار باشد… پاسخگویی به مسائل اجتماعی بر عهده کارفرما (وزارت نیرو) و استانداری قرار گیرد. همینطور مسئولیت فنی اجرای پروژه در بخش های مختلف بر عهده کارفرمای پروژه (وزارت نیرو) خواهد بود.» یعنی دغدغه های مطرح شده، تنها در این جوابیه رد نشده که تایید هم شده است اما مشخص نمی باشد جمله ی «در صورتی که اجرای طرح با استفاده از تونل در دستور کار باشد» با چه هدفی در متن جوابیه آمده و از ادامه این متن چه چیزی به جز سلب مسئولیت سازمان محیط زیست می توان برداشت کرد؟ بند الف ماده ۱۹۲ برنامه پنجم تاکید می کند که پروژه های مشمول ارزیابی، باید «قبل از اجرا» و «در مرحله مکان یابی و امکان سنجی» نسبت به دریافت مجوز محیط زیستی اقدام نمایند اما پروژه سبزکوه بی آنکه هیچ مجوزی گرفته باشد اکنون پیشرفت اجرایی هم دارد. از نظر هزینه و جذب اعتبار برای تملک دارایی هم طبق ماده ۲۱۵ قانون توسعه، پروژه های شامل ردیف اعتبار در بودجه کشور باید مجوز زیست محیطی بگیرند. این پروژه یا این مجوز را ندارد و اعتبار دریافت کرده، یا اعتبارش از مجرای دیگری تأمین شده که در هر دو صورت غیرقانونی می باشد. افزون بر این در خود مطالعات پروژه قید شده است که حدودا نیمی از مسیر پروژه اصلا توسط مشاور امکان بررسی نبوده و در نیمی از پروژه هیچ اطلاعی از آبخوان های درون زمین ندارند و از خسارت هایی که می تواند به صورت جدی حیات منطقه را تهدید کند کاملا بی اطلاعند. در گزارش مطالعات هیدرولوژی مهاب قدس بعنوان مشاور اصلی پروژه وزارت نیرو آمده: «تراز آب روی تونل به استناد جدول محاسبات مشاور ۶۰۲ متر است که دو گسل مهم آن را قطع می کند.»… «زون های با پتانسیل انحلال پذیری و همینطور زون های خرد شده و گسله، در بخش گسترده ای از مسیر تونل دارای پتانسیل بالایی برای ورود آب به داخل تونل هستند و بعضی از آنها از نظر هجوم آب به داخل تونل قابل تامل می باشند.» (صفحه ۲۱۳) آن گونه که در صفحات مختلفی همچون صفحه سیزدهم این گزارش آمده، در ۵۰ درصد میانی تونل به علت صعوبت دسترسی اصلا گمانه ای انجام نشده است(!)، خیلی از گمانه های انجام شده تا عمق متناظر تونل حفر نشده اند، آزمایش های تراوایی در بعضی از گمانه های تونل اصلی انجام نشده و بخش گسترده ای از مسیر تونل مورد بررسی شرایط زیرزمینی قرار نگرفته است. با این وجود همین اندازه مطالعات هم نشان داده از میان ۴۹ چشمه بررسی شده تقریباً همه آنها تحت تأثیر قرار می گیرند و تعداد زیادی هم دچار «مخاطرات آبدهی بسیار زیاد» خواهند بود که «خشک شدن آنها قابل پیش بینی است». (جدول ۷-۷ گزارش در صفحه ۲۱۱) با در نظر داشتن این خطرات و آن هم تنها طبق گزارش خود مشاور، جمله «پاسخگویی…. و همینطور مسئولیت فنی اجرای پروژه در بخش های مختلف بر عهده وزارت نیرو خواهد بود» به چه معناست جز این که باوجود همه انتقادات طرح شده، رد درخواست پیشین مجوز و حتی اخطار توسط مشاور پروژه، این دفعه هم باید پروژه ای با هزینه بیت المال اجرا شود، به بهانه پیشرفت فیزیکی مجوز ادامه کار بگیرد و پس از سال ها برای جبران خسارت های آن هزینه های چندین برابری صورت گیرد و سازمان محیط زیست هم پاسخگو نخواهد بود چون که پیشتر در جوابیه به خبرگزاری مهر به صراحت اعلام کرده: «مسئولیت فنی اجرای پروژه در بخش های مختلف بر عهده وزارت نیرو خواهد بود!» اگر چنین است، و وظیفه قانونی «سازمان حفاظت محیط زیست» چیزی به جز صدور جوابیه برای هشدارهای رسانه ای و دراز کردن انگشت اشاره به «مسئولان پاسخگو» در نهادهای دیگر نیست، فلسفه وجودی این سازمان چیست؟