گزارش باغ من؛ معمای پیچیده هورالعظیم

به گزارش باغ من ماجرای هورالعظیم به کلاف سردرگم تبدیل گشته است و معلوم نیست چه کسی یا سازمان و نهادی می تواند کلاف و معمای پیچیده هورالعظیم را حل کند.

خبرگزاری مهر – گروه استان ها – قاسم منصور آل کثیر: ماجرای هورالعظیم تبدیل به کلاف سردرگم شده است؛ مثلثی پیچیده ای با سه ضلع که ضلع اول آن فعالان محیط زیستی هستند که معتقدند هرچه سریعتر باید حقابه هورالعظیم توسط سازمان آب و برق داده شود و کشاورزان هم برنج کاری نداشته باشند.
ضلع دوم کشاورزان هستند که می گویند باید برنج بکاریم و دام هایمان هم به آب نیاز دارند اما ضلع سوم این مثلثِ پیچیده را مسئولانِ سد کرخه می سازند که تاکید می کنند تأمین «آب شرب» و تأمین «برق» از اولویت هایی هستند که باید برای «مردم» انجام شوند و مدیریت منابع آبی در سد کرخه با این اولویت ها در حال انجام می باشد.
آبی که از سد کرخه رهاسازی می شود در پایین دست علاوه بر مصرف آب آشامیدنی انسان ها، در بخش های کشاورزی و تأمین آب آشامیدنی دام ها مورد استفاده قرار می گیرد ولی از طرفی دامداران در ایام اخیر خبر از مرگ گاومیش ها دادند.

در این میان هر طیف سخنی می گوید و هیچکدام حاضر به عقب نشینی نیستند تا جایی که سفر اخیر روزنامه نگاران و سازمان های مردم نهادِ محیط زیستی به سد کرخه سبب بحث وجدل و در نهایت ترک جلسه توسط روزنامه نگاران شد.
ناظر سلامت تالاب ها کیست؟
فعالان محیط زیست هم هرکدام نظری دارند؛ شبنم قنواتی، عضو انجمن دیده بان جلگه سبز خوزستان در نشست با نماینده مردم اهواز، حمیدیه، باوی و کارون درباره وضعیت زیست محیطی و تنش آبی پیش آمده اظهار داشت: به نظرم مقصران اصلی، سازمان آب و برق و محیط زیست هستند چون سازمان آب و برق برای تأمین نکردن حق آبه هور و محیط زیست به این دلیل که به شکل جدی ناظر بر سلامت تالاب ها نبود.
وی اضافه کرد: سوال ما این است که چرا پس از فشارهای رسانه ای و تجمع فعالان محیط زیستی است که آنها تصمیم به واکنش می گیرند و خبر از رهاسازی آب می دهند؟
قنواتی خاطرنشان کرد: به چه علت وقتی شرایط هور به نقطه اوجِ بحران برسد، اعلام می کنند که چند صد مترمکعب آب رهاسازی کردند؟ ازاین رو ما پیرو این مطالبه، مقابل متولیِ تالاب یعنی سازمان آب برق تجمع کردیم.
عضو انجمن دیده بان جلگه سبز خوزستان ضمن اشاره به تبعات سیل ۹۸ توضیح داد: در سیل ۹۸ حجم خیلی از آبرفت ها حل شدند و همین حجم از رسوبات در ورودیِ تالاب تلنبار و ورودِ آب به تالاب با مشکل آب گیری روبرو شده که سازمان آب و برق باید ورودی هور را لایروبی می کرد اما این سازمان به تعهداتش در این حوزه هم عمل نکرد.
نمایندگان حساس شوند
عبدالکاظم نیسی، رئیس دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز که از دوستداران محیط زیست است دراین باره اظهار داشت: اصل تصمیم گیری در حوزه محیط زیست باید توسط مدیران دولتی، متخصصان و مردم صورت گیرد؛ مدیران که تکلیفشان مشخص است و متخصصان هم که دانشگاهیان و افراد علمی هستند و ضلع سوم هم مردم هستند که می تواند شامل نمایندگان مردم در شورای شهر و روستا و نمایندگان مجلس باشد که این اضلاع سه گانه در کنار یکدیگر باید بتوانند تصمیماتی علمی با ضریب خطای پایینی بگیرند.

وی اضافه کرد: بیشتر طرح ها بدون مجوز و مطالعاتِ اثراتِ توسعه هستند؛ همینطور داکتِ مرزی در هور که مانع عبور آب میان بخشِ عراقی و ایرانیِ هور است، هیچکدام از این طرح ها، قانونِ اثراتِ توسعه بر محیط زیست را در پیوست خود ندارند.
این مقام دانشگاهی اظهار داشت: تمام سدها در سرشاخه ها به صورت غیرقانونی و بدون مجوز و ارزیابی زیست محیطی ساخته شدند و نماینده مردم در مجلس باید نسبت به اجرای این قانون ناظر و حساس باشد.
تصمیماتِ موقتی
سید کریم حسینی، نماینده مردم شهرستان اهواز، حمیدیه، کارون و باوی در این خصوص توضیح داد: فعالان محیط زیست، تعدادی از نخبگان به حساب می آیند که زبان مؤثری دارند و در حوزه های مختلف، ید طولانی دارند؛ ازاین رو ما باید در مطالبه گری هم صدا باشیم و نباید با تک صدایی به سمتِ مطالبه برویم. چه شما در کسوتِ فعالان محیط زیست و چه من بعنوان نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی.
وی اضافه کرد: در حوزه محیط زیست، حق آبه و آب از روزهای اول در مجلس پیگیر این مسائل حیاتی بودیم که مکاتبات و پیگیری های ما موجود است؛ حق آبه کشاورزان ۲۴ میلیارد مترمکعب بود که قرار شد به نصف تقلیل یابد و احتمال تصویب شدنش وجود داشت که ما توانستیم آنرا لغو کنیم؛ اگر فعالان، استاندار کنونی و باقی دلسوزان نبودند، این طرح مصوب می شد و کشاورزان صدمه جدی می دیدند.

نماینده مردم شهرستان اهواز، حمیدیه، کارون و باوی اظهار نمود: سوالی که باید پاسخ داده شود این است که چرا وقتی به این نقطه می رسیم باید رهاسازیِ آب انجام شود؟ این رفتار یعنی موقتی بودنِ کارها و این وضعیت نباید تکرار شود؛ برخی مسؤلان فقط از بابِ توجیه می آیند و گاهی این توجیهات تنها نمک بر زخم است.
وی با بیان مطالبات فعالان محیط زیست توضیح داد: لایروبی ورودی هور، مساله حوضچه ها و دیگر موارد مطرح شده را مطالبه و پیگیری می کنم و از نظرات فعالان محیط زیست استفاده می کنم؛ حالا در مرحله انتقال دولت هستیم و این نکات باید به صورت صریح و دقیق تر به مسؤلان گفته شود و من همین مسائل زیست محیطی و فاضلاب شهری را شخصاً به آقای رئیسی گفتم.
حسینی تاکید کرد: در انتخاب وزیر نیرو، معاون رئیس جمهور در محیط زیست کمک کنید که به صورت هم صدا پیگیر این مطالبه باشیم.
محیط زیست ضد فعالان
خالد ربیعی، انجمن محیط زیست و منابع طبیعی خوزستان از دیگر فعالان محیط زیست اظهار داشت: اخیراً مدیرکل محیط زیست استان ضد ما سخن گفت؛ ازاین رو نباید بیشتر توجهات بر مساله کارون باشد بلکه کرخه هم شرایط حادی دارد.
وی اضافه کرد: ما بزرگ ترین ضربه را از سد کرخه خوردیم که اگر پروژه هایی که در دست اقدام دارند، صورت گیرد بی گمان دیگر آبی نمی ماند؛ ازاین رو نیاز آبی استان باید داده شود و جلوی طرح ها گرفته شود چون شرایط رودخانه دز بسیار بحرانی است و بی گمان با ساخت سد بختیاری ۲ که با ارتفاع ۳۲۵ متر و یکی از بزرگ ترین سدهای جهان به حساب می آید، کارمان ساخته است.
مدیریت ِکویرنشینان
کرامت حافظی، نماینده کمیته ثبت پرندگان ایران در خوزستان و فعال محیط زیست در زمینه آب با تاکید بر ضرورت جریان مستمر برای آبگیری هور توضیح داد: ما برای هور یک جریان زیستی و حق آبه زیستی مستمر می خواهیم؛ در گزارش ها می گویند جایی را که زمین مرطوب است یا یک متر عمق داشته باشد، جزئی از قسمت های آبگیری شده تالاب به حساب می آورند و این در شرایطی است که هور باید عمق طبیعی داشته باشد.

وی اضافه کرد: حالا آبی برای هور نیامده که بعضی جشن گرفتند؛ هور ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب نیاز دارد که در بهترین حالت تنها ۴۰ تا ۵۰ درصد آب های رها شده به هور می رسد و باقی جذبِ آب های سفره های زیرزمینی، بخشی وارد نهرهای کشاورزان و بخش بیشتر در این دمای بالا تبخیر می شود؛ آب و برق خوزستان متولی تمام آب های سطحی و زیرزمینی است و متولیان مدیریت منابع آب همگی از استانهای کویرنشین هستند.
فصل تنش آبی و انتقال دولت
سید کریم حسینی، نماینده مردم شهرستان اهواز، حمیدیه، کارون و باوی در ادامه اظهارات فعالان محیط زیست اضافه کرد: باید عدالت را در انتخابمان در نظر بگیریم چونکه وقتی مسئولی غیرمتخصص باشد، این عین بی عدالتی است و از وظایفِ نماینده، نظارت بر این انتخاب و انتصابات است که در یک سال قبل هرگونه طرح انتقال آب اگر منتفی نشد اما متوقف شد؛ طرح هایی را که روی میز وزارت نیرو و سازمان محیط زیست بود، متوقف کردیم و الان فصل تنش آبی و انتقال دولت می باشد.
در جست وجوی راه حل
به گزارش باغ من به نقل از مهر، فعالان محیط زیستی اهواز و جامعه کشاورزان و دامداران و حتی بعضی نمایندگان مجلس خواهان رهاسازی هرچه سریع تر حق آبه هورالعظیم هستند اما مدیرعامل سد و نیروگاه کرخه با اخطار بروز بحران در این سد می گوید که «به دلیل وضعیتی که در سد کرخه و میزانِ کمِ آب موجود در مخزن آن وجود دارد، امکان دارد نیروگاه های این سد را از دست بدهیم و تولید برق نداشته باشیم».
مسئولان سد و نیروگاه کرخه معتقدند که اولویت اول در سد کرخه، تأمین آب آشامیدنی مردم است نه احشام و تالاب و از این رو معلوم نیست چه کسی یا سازمان و نهادی می تواند کلاف و معمای پیچیده هوالعظیم را حل کند.