کدام آلاینده ها را در ایام اخیر بیشتر تنفس کرده ایم؟

این روزها آلاینده های هوا بیش از پیش در هوای خیلی از شهرهای بزرگ کشور همچون تهران جولان داده اند و تا اعماق وجودمان نفوذ کرده اند؛ آلاینده هایی مانند ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون، کمتر از ۱۰ میکرون و نیتروژن دی اکسید هرکدام خاصیت های خاص خودرا دارند ولی همه تاثیر مشترکی بر ما دارند؛ سلامت ما را به خطر می اندازند.

به گزارش باغ من به نقل از ایسنا جمعه ( ۱۹ فروردین ماه )غول ترسناک گرد و غبار سایه خودرا روی برخی شهرهای ایران انداخت و پایتخت نیز از این قاعده مستثنی نبود. این آلودگی که با رشد تصاعدی شاخص آلاینده های هوای تهران همراه بود، سبب شد تا شاخص آلودگی هوای پایتخت در بعضی نقاط روی عدد ۵۰۰ نیز قرار بگیرد؛ عددی که شاید در بهترین حالت در فیلم های آخرالزمانی می توان آنرا مشاهده کرد البته این آلودگی در روز بعد هم ادامه داشت.

علی رغم این که آلاینده شاخص در جریان هجوم گرد و غبار در ایام گذشته ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون بوده، دو آلاینده معیار دیگر یعنی نیتروژن دی اکسید و ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون نیز افزایش شایان توجهی را تجربه کرده اند. هر کدام از این آلاینده ها خاصیت خاص خودرا دارند و به گونه ای خاص به محیط زیست و سلامت موجودات زنده لطمه زا هستند.
ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون
بر اساس اطلاعات سایت شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون در ایام اخیر آلاینده شاخص هوای تهران بوده است. این آلاینده ذرات جامد یا مایع موجود در هوا هستند که دارای قطری کمتر از ۱۰ میکرون هستند و بر اثر سوزاندن چوب، احتراق ناقص در ترکیبات هیدروکربنی، احتراق سوخت موتورهای دیزل و…، واحدهای صنعتی، کشاورزی، جاده های آسفالت نشده و کارهای ساختمان سازی و آلاینده های غیرگازی، ایجاد و منتشر می شوند. این ذرات به سبب ابعاد ریز خود می توانند از سیستم دفاعی مجاری تنفسی عبور کنند.

بیماری های قلبی، بیماریهای ریوی، کاهش سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماریها، از میان رفتن بافت های ریه، آسم کودکان، مرگ و میر زودرس، سرطان و خاک گرفتگی قسمتی از تاثیرات منفی این آلاینده است که بعنوان آلاینده اصلی در گرد و غبار روزهای گذشته تهران شناخته می شد.
ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون
ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون (PM۲.۵) آلاینده شاخص هوای تهران در ایام سرد پایتخت است و در ایام اخیر هم افزایش شایان توجهی پیدا کرده است. این آلاینده دارای قطر دو و نیم میکرون و یا کمتر هستند که حدودا یک سی ام قطر موی انسان است و بعنوان ذرات ریز (fine) نیز شناخته می شوند. ترکیب شیمیایی ذرات بسته به محل، زمان و آب و هوا متفاوت می باشد و منابع انتشار آن شامل انواع کارهای احتراقی (وسایل نقلیه موتوری، نیروگاهی، سوزاندن چوب، و غیره) و فرایندهای صنعتی خاص می شود. این ذرات هم بطور مستقیم ساطع می شوند و هم به شکل آلاینده ثانویه در جو شکل می گیرند.

مطالعات بهداشتی، ارتباط مدلول داری بین قرار گرفتن در معرض ذرات ریز و مرگ زودرس ناشی از بیماریهای قلبی و ریوی نشان داده است. ذرات ریز می تواند بیماریهای قلب و ریه را تشدید کند و موجب اثراتی مانند علایم قلبی و عروقی، آریتمی های قلبی، حملات قلبی، علایم تنفسی، حملات آسم و برونشیت شود. این اثرات می تواند منجر به افزایش پذیرش بیمارستانی و اورژانس، غیبت از مدرسه یا محل کار شود. افراد مبتلا به بیماریهای قلبی و ریوی، سالمندان و کودکان بیش از سایر افراد در معرض ذرات معلق ریز هستند.
نیتروژن دی اکسید
نیتروژن دی اکسید، آلاینده است که در ایام اخیر در بعضی منطقه های تهران از حد مجاز فراتر رفت. نیتروژن دی اکسید گازی به رنگ قهوه ای سرخ فام است و بویی بسیار تند و زننده دارد و از با اهمیت ترین آلاینده های هوا محسوب می شود. هر سال میلیونها تن از این گاز بر اثر کارهای انسانی خصوصاً مصرف سوخت های فسیلی تولید می شود. نیتروژن دی اکسید در ترکیب با هوای مرطوب تولید اسید نیتریک می کند که سبب پوسیدگی شدید فلزات می شود همین طور در غلظت های بالا موجب ایجاد مه دود می شود، میدان دید را به شدت می کاهد و بر رشد گیاهان اثر منفی شدید دارد. این گاز از اثر گلخانه ای نیز برخوردارست. منابع تولید این آلاینده سوختن بنزین، گاز طبیعی، زغال سنگ، نفت و نیز در نیروگاه ها در حرارت های بالا است.

اثرات افزایش میزان این آلاینده شامل ایجاد سوزش در ریه ها، کاهش میزان مقاومت سیستم تنفسی، تولید ازن، تولید باران های اسیدی و تولید مه – دود فتوشیمیایی می شود.

به گزارش باغ من به نقل از ایسنا در شرایطی که سه روز گذشته تهران با میزبانی از این سه آلاینده، پر سر و صدا گذشت و در بعضی ساعات هوای تهران در وضعیت خطرناک گزارش شد، کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران رای به تعطیلی مدارس و ادارات شهر نداد تا مردم خصوصاً گروههای حساس مانند کودکان و بیماران قلبی – تنفسی بیشتر در معرض خطرات این آلاینده ها قرار گیرند؛ تصمیمی که امروز هم مورد انتقاد نایب رئیس شورای شهر تهران قرار گرفت.